Stel je voor, je hebt de hele week gewerkt en wil op de vrijdag avond op de bank een film kijken. De tv schakelt over naar Netflix en je bent klaar om een film te gaan kijken, maar wat mist er? Een snelle associatie die veel mensen hebben is een zak chips of een bak popcorn erbij pakken. Hoe kan het dat dit een gedachte is die in ons op schiet als we een film aan willen zetten?
De verklaring is simpel, de mens is een gewoontedier. Mensen hechten onbewust veel waarde aan automatisch gedrag. Denk aan de rit hoe je elke ochtend naar je school reist. In het begin heb je de navigatie nodig om het adres te zoeken, maar na twee jaar kan je ditzelfde stuk onbewust reizen met je ogen dicht. Zo werkt dit dus ook met een zak chips pakken als je besluit een film te gaan kijken op de bank. Op het moment dat jij zo vaak een zak chips hebt gepakt op het moment dat je een film aanzet wordt dit net zo automatisch als dezelfde weg naar je school reizen. Als een actie vaak genoeg wordt uitgevoerd leert je onderbewustzijn dat een zak chips hoort bij een film kijken. Dat is dus waarom er meteen aan chips wordt gedacht op het moment dat het Netflix logo in beeld komt.
Is er nog wel een mogelijkheid om dit automatische gedrag weer aan te passen? Ook nadat wij deze associatie al jaren in ons onderbewustzijn aan het printen zijn? Jazeker! Het aanpassen van het automatisch gedrag kan op twee verschillende soorten manieren, namelijk: het aanpassen van de omgeving en het aanpassen van de intenties.
Aanpassen van de omgeving Bij het aanpassen van jouw omgeving gaat het om het weghalen van de prikkel die ervoor zorgt dat je toch telkens weer hetzelfde automatische gedrag uitvoert. Als voorbeeld: Op het moment dat je de koektrommel naast het koffiezet apparaat neerzet krijg je ook sneller de neiging om een koekje te pakken als er een bak koffie wordt gezet. Dit werkt trouwens precies hetzelfde als de koektrommel al jaren in dezelfde kast staat. Dan kan er dus een associatie ontstaan tussen het zetten van een bak koffie en het openen van de keukendeur waar de koektrommel achter staat.
Dit gedrag is dus makkelijk aan te passen door de koektrommel op een andere plek uit het zicht te zetten. Op deze manier wordt de omgeving van het automatische gedrag aangepast en wordt de prikkel om een koekje bij de koffie te pakken al deels onderdrukt.
Aanpassen van de intenties Het aanpassen van jouw intenties is het tweede deel waar het automatische gedrag mee onderdrukt kan worden. Dit ga ik weer uitleggen doormiddel van een voorbeeld. Stel je voor, je hebt weer precies dezelfde koektrommel. Hij staat nu op een andere plek maar door je automatische gedrag blijft de koppeling van een koekje pakken bij de koffie. Deze intentie pas je niet aan door het helemaal geen koekje meer te pakken, maar door het te vervangen. Je hebt jezelf aangeleerd dat een koekje bij de koffie hoort en je pakt dit koekje dus ook bijna automatisch bij de koffie. Op het moment dat je dit koekje vervangt door bijvoorbeeld een appel en elke keer als je een bakje koffiezet een appel pakt ga je je automatische gedrag niet weghalen (omdat dit simpelweg veelte moeilijk is), maar aanpassen.
Dit kan het best worden gedaan door middel van de ‘als…, dan…’ methode. Schijf voor jezelf de prikkel in je automatische gedrag op en zet deze prikkel in de bovengenoemde zin. Om het inzichtelijk te maken zal ik hier onder een voorbeeld geven hoe een ‘als…, dan…’ zin er uit ziet: Als ik en bakje koffiezet in de pauze, dan neem ik een appel. Op dit moment haal je het automatische gedrag dus niet weg, maar je past het aan. Op het moment dat je deze nieuwe prikkel ook weer vaak genoeg gaat uitvoeren gaat dit dus ook weer onderdeel worden van het automatisch gedrag.
Probeer het eens uit en werk naar jouw gezondere leefstijl toe!
Comments